مقایسه اثربخشی آموزش شناختی- رفتاری و کفایت اجتماعی بر رفتار سازشی دانش آموزان پسر با ناتوانی هوشی تحولی

چکیده مقدمه: اغلب دانش آموزان با کم توانی هوشی تحولی رفتارهای سازشی مناسب ندارند. رفتارهای سازش نایافته این دانش آموزان منجر به مشکلات روان شناختی در همه ابعاد زندگی می شود و تأثیر نامطلوب بر تعامل های آن ها باقی می گذارد. بنابراین، ضرورت مداخلات آموزشی به خوبی احساس می شود. هدف این پژوهش مقایسه اثربخشی آموزش شناختی-رفتاری و کفایت اجتماعی بر رفتار سازشی دانش آموزان پسر با کم توانی هوشی تحولی در شهرستان های تهران بود. روش: در مطالعه تجربی حاضر با طرح پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل، با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای 60 دانش آموز 12 تا 14 ساله با کم توانی هوشی تحولی انتخاب و به طور تصادفی و مساوی به سه گروه (دو گروه آزمایش و یک گروه کنترل؛ هر گروه 20 نفر) واگذار شدند. به هر یک از گروه های آزمایش به یکی از روش های شناختی-رفتاری یا کفایت اجتماعی در 10 جلسه 50 دقیقه ای (هفته ای یک جلسه) آموزش داده شد ولی گروه کنترل، این نوع آموزش ها را دریافت نکرد. هر 3 گروه قبل و بعد از برگزاری جلسات آموزشی با استفاده از مقیاس رفتار سازشی واینلند ارزیابی شدند. داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی توکی تحلیل شدند. یافته ها: نتایج نشان داد که بین رفتار سازشی گروه های آزمایش و کنترل تفاوت معنادار وجود دارد. اختلاف میانگین نمرات پس آزمون گروه آموزش شناختی-رفتاری بیش تر از گروه آموزش کفایت اجتماعی و کنترل بود. همچنین، اختلاف میانگین نمرات گروه آموزش کفایت اجتماعی به طور معناداری بیش تر از گروه کنترل بود. نتیجه گیری: برنامه آموزشی شناختی-رفتاری و کفایت اجتماعی باعث بهبود رفتار سازشی دانش آموزان با کم توانی هوشی تحولی می شود. بنابراین، برنامه ریزی برای ارائه چنین آموزش هایی به دانش آموزان با کم توانی هوشی تحولی از اهمیت ویژه ای برخوردار است.